Elon ontslaat zichzelf…

Het is vakantietijd, zeker, maar afgelopen week was zeker een gebeurtenisvolle week. De Bank of Japan (BoJ) verraste de markten met een onverwachte wijziging van zijn opbrengstcurve-controleprogramma, wat schokgolven door de Japanse markten stuurde. Twitter-gebruikers stemden voor het aftreden van Elon Musk als CEO van het sociale netwerk, wat het einde markeerde van minder dan twee chaotische maanden aan het roer. Openbare aanbiedingen van aandelen, intussen, zijn op weg naar hun langste droogte sinds de wereldwijde financiële crisis, volgens nieuwe gegevens die vorige week uitkwamen. Last but not least, Europese landen bereikten een mijlpaalovereenkomst om de prijzen van aardgas te plafonneren in de nieuwste poging om de stijgende energieprijzen in de blok te beteugelen.

Macro

De BoJ schokte de markten op dinsdag met een verrassende wijziging van zijn controversiële opbrengstcurve-controlebeleid, dat tot doel heeft de opbrengsten van overheidsobligaties op 10 jaar binnen een strak bereik rond een doel van 0% te houden. Tot nu toe was de BoJ een buitenbeentje onder de centrale banken, met een gemakkelijk monetair beleid terwijl de meeste andere snel hun beleid aan het aanscherpen waren. Dat veranderde op dinsdag, toen de Japanse centrale bank zijn opbrengstcurve-controleprogramma aanpaste om opbrengsten van obligaties op 10 jaar te laten schommelen met plus of min 0,5%, in plaats van de vorige 0,25%, wat de voorspellingen voor geen verandering tijdens zijn beleidsvergadering tartte. De stap veroorzaakte grote marktbewegingen, waarbij de yen en de opbrengsten van Japanse overheidsobligaties stegen. Japanse aandelen daalden intussen, aangezien een sterkere yen wordt gezien als een negatief voor de buitenlandse winsten van bedrijven.

Hoewel de centrale bank zei dat de maatregel "geen renteverhoging" is en in plaats daarvan gericht is op het verbeteren van de duurzaamheid van zijn monetaire versoepeling, interpreteerden veel economen de stap als het leggen van de voorlopige basis voor het verlaten van een decennium van ultra-los monetair beleid. De inspanningen van de BoJ om zijn opbrengstcurve-controledoelen te verdedigen hebben bijgedragen aan een enorme vermindering van de marktliquiditeit en wat sommige analisten hebben beschreven als "disfunctie" in de Japanse markt voor overheidsobligaties. Bijvoorbeeld, de centrale bank bezit nu meer dan de helft van de uitstaande obligaties, vergeleken met 11,5% toen de huidige gouverneur van de BoJ in maart 2013 aantrad...

Aandelen

Elon Musk - de miljardair-CEO van Tesla en SpaceX - kocht Twitter in oktober voor $44 miljard, en het is sindsdien niets dan tumult geweest. Tijdens zijn ambtstermijn aan het hoofd van het sociale mediaplatform ontsloeg Musk topmanagers, elimineerde hij ongeveer de helft van zijn werknemers, schrok hij adverteerders af met abrupte beleidswijzigingen, en meer. Het drama ging vorige week door, met Twitter-gebruikers die in een door Musk zelf gelanceerde peiling stemden voor het aftreden van Musk als hoofd van het sociale netwerk. Volgens de definitieve resultaten van de peiling, die afgelopen maandag sloot, stemde 57,5% van de 17,5 miljoen gebruikers die reageerden voor het aftreden van Musk. Het is echter nog steeds onduidelijk wie Musk als zijn vervanger zal kiezen. Om de man zelf te citeren: "Ik zal aftreden als CEO zodra ik iemand dom genoeg vind om de baan te nemen!"

Aandelen van Tesla - de andere kleine onderneming van de miljardair - stegen op het nieuws. Dat komt omdat Musk kritiek heeft gekregen omdat hij te veel aandacht besteedt aan Twitter en zijn andere bedrijven verwaarloost. Bovendien heeft Musk eerder deze maand nog een tranche Tesla-aandelen verkocht, ter waarde van bijna $3,6 miljard, in zijn derde verkoop sinds hij in april verklaarde dat er "geen verdere TSLA-verkopen" zouden zijn om de Twitter-deal te ondersteunen. De verkoop is een van de factoren achter de daling van de aandelenkoers van Tesla met meer dan 60% dit jaar, wat slechter presteert dan rivaliserende autobedrijven zoals Ford en General Motors.

Verder laten nieuwe gegevens die vorige week uitkwamen zien dat beursintroducties (IPO's) op weg zijn naar hun langste droogte sinds de wereldwijde financiële crisis. Slechts $207 miljard is dit jaar wereldwijd opgehaald met IPO's - een daling van 68% ten opzichte van het jaar ervoor, waardoor de IPO-markt op koers ligt voor zijn grootste jaar-op-jaar daling in opbrengsten sinds 2008. De belangrijkste boosdoener zijn agressieve renteverhogingen die gericht zijn op het beteugelen van de stijgende inflatie, die de waarderingen op de aandelenmarkt hebben beïnvloed en de eetlust van beleggers voor de IPO-kandidaten met hoge groei hebben verminderd die de deals in de afgelopen jaren hebben aangedreven. 

Het is vermeldenswaard dat de Amerikaanse IPO-markt een van de grootste remmen op de wereldwijde activiteit is geweest, getroffen door een enorme ineenstorting van de blank-check deals die achter de stijging van 2021 zaten (d.w.z. IPO's van special purpose acquisition companies, of SPAC's). De Amerikaanse emissievolumes van $24 miljard zijn de laagste sinds 1990, en een daling van 93% ten opzichte van 2021. Die zwakte werd gedeeltelijk gecompenseerd door China en het Midden-Oosten - twee markten die in 2022 een toename van IPO's zagen.

Bankiers verwachten ook niet snel een opleving en zeggen dat stabiliteit rond de inflatie en zichtbaarheid op de trajectorie voor renteverhogingen nodig zijn voordat de IPO-activiteit weer echt kan hervatten. Dat zal waarschijnlijk in het tweede kwartaal van volgend jaar gebeuren, dus houd in de tussentijd je adem in...

Grondstoffen

Europese landen hebben vorige week een deal gesloten om de prijzen van aardgas te plafonneren op €180 per megawattuur (MWh) - aanzienlijk lager dan een eerder voorstel van €275. De prijsplafond, dat op 15 februari voor een jaar in werking treedt, is de nieuwste poging om de stijgende energieprijzen in de blok te beteugelen en consumenten en bedrijven te helpen nadat de regio een groot deel van zijn Russische gasimporten heeft verloren. Maar hoewel het mechanisme kan helpen om extreme prijsschommelingen te voorkomen, kan het ertoe leiden dat waardevolle gasvoorraden worden omgeleid van Europa naar regio's met hogere prijzen (zoals Azië), waardoor de blok kwetsbaar wordt voor een onvoldoende aanbod. Bovendien kan het prijsplafond, door de prijzen kunstmatig te verlagen, meer consumptie stimuleren en het gastekort verergeren.

Hoe werkt het prijsplafond precies? Het mechanisme vereist verschillende triggers voordat het van kracht kan worden: de referentieprijs van Nederlands TTF-gas moet boven €180/MWh liggen, en ze moeten ook minstens €35 hoger zijn dan de wereldwijde prijzen van vloeibaar aardgas (LNG). De prijzen moeten drie dagen boven beide plafonds blijven om het mechanisme te activeren. Zodra het is geactiveerd, blijft het minstens 20 werkdagen van kracht en is het van toepassing op alle EU-gashandelshubben.

Deze week

Verwacht een zeer rustige week vanwege de kerstvakantie met lichte handelsvolumes. De economische kalender is vrij licht, maar hier zijn enkele belangrijke publicaties die deze week plaatsvinden.

• Maandag: Een officiële feestdag in de meeste landen (markten zullen gesloten zijn).
• Dinsdag: Japanse werkloosheidsgraad (november)
• Woensdag: Amerikaanse hangende woningverkopen (november), Japanse industriële productie (november)
• Donderdag: Amerikaanse wekelijkse eerste werkloosheidsuitkeringen
• Vrijdag: Amerikaanse PMI-index (december)